Η Άνω Μηλιά είναι κτισμένη σε υψόμετρο 1.000 μ. στις Ν.Δ. πλαγιές των Πιερίων. Εκεί όπου οι εννέα Πιερίδες Μούσες, κόρες του Πιέρου και της Ευίππης, προστάτιδες της ποίησης, της μουσικής, του τραγουδιού και του χορού τόσο πολύ μαγεύτηκαν από το θαυμάσιο περιβάλλον των Πιερίων, ώστε παρέμεναν για πάντα στην περιοχή αυτή.
Το πρώτο πράγμα που εντυπωσιάζει τον επισκέπτη είναι η θέα, τόσο προς τις ψηλότερες κορυφές και τον επιβλητικό Όλυμπο στα νότια όσο και της ακτογραμμής.
Στο κέντρο του χωριού βρίσκεται η εκκλησία της Αγίας Παρασκευής και αποτελεί πραγματικό στολίδι. Τρίκλιτη βασιλική που χτίστηκε επί Τουρκοκρατίας. Τον Απρίλιο του 1822 οι Οθωμανοί κατακτητές έκαψαν το χωριό και την εκκλησία.
Γύρω στο 1854 οι κάτοικοι της Μηλιάς ξανάχτισαν την εκκλησία όπως μαρτυρά το ανάγλυφο πάνω από το παράθυρο της κόγχης . Ο αυλόγυρος του ναού στέγασε και πάλι τις χαρές και τους καημούς των κατοίκων της Άνω Μηλιάς. Εκεί ο Κοσμάς ο Αιτωλός , πριν δυόμισι αιώνες περίπου , συγκέντρωσε τους Μηλιώτες και τους μίλησε για την Ορθοδοξία, τη σκλαβιά του Γένους και την ανάστασή του. Σε ένα μικρό πεύκο σώζεται μέχρι και σήμερα ο σιδερένιος σταυρός που έμπηξε στον κορμό του.
Κατά την διαμονή του στην περιοχή, ο Άγιος φιλοξενήθηκε στον περιβόητο Πύργο των Λαζαίων. Ανάμεσα στους ιδρυτές της Μηλιάς, ήταν και η οικογένεια των κλεφταρματολών Λαζαίων. Έζησαν και έδρασαν στην περιοχή για 150 χρόνια περίπου . Μάρτυρας της δράσης των, είναι τα ερείπια του ξακουστού πύργου στο πάνω μέρος του χωριού.
Οι Λαζαίοι έχτισαν ,στις αρχές του 17ου αιώνα, οχυρό πύργο λιθόκτιστο σε περίοπτη θέση με θολωτό ισόγειο όπου φύλαγαν τα πολεμοφόδια και τα τρόφιμά τους .Έμοιαζε με τους πύργους του Αγίου Όρους που ήταν ψηλοί με πολεμίστρες .Ο πύργος είχε υπόγεια έξοδο διαφυγής κοντά στον νερόμυλο που ήταν λίγο πιο κάτω. Τα ερείπια του μύλου υπάρχουν και σήμερα .
Η πρώτη καταστροφή του πύργου έγινε το1813. Ο Βελή Πασάς,γιος του Αλή, εξεστράτευσε εναντίον της Μηλιάς και κατόπιν προδοσίας κυρίευσε τον Πύργο .Τα αποτελέσματα ήταν καταστροφικά για την οικογένεια των Λαζαίων και για όλους τους Μηλιώτες .
Το 1822 στις 2 Απριλίου έγινε η δεύτερη μεγάλη καταστροφή . Οι Οθωμανοί πολιόρκησαν τον πύργο, έκαψαν το χωριό και την Εκκλησία της Αγίας Παρασκευής. Οι Έλληνες που βρίσκονταν μέσα στον πύργο , ανάμεσά τους και ο ιστορικός Κασομούλης ,διέφυγαν με έφοδο και συνέχισαν τον αγώνα τους στη νότια Ελλάδα .
Πηγή: "Η Μηλιά στη διαδρομή των αιώνων"
Μορφωτικός και Πολιτιστικός Σύλλογος Κάτω Μηλιάς Πιερίας "Οι Λαζαίοι"